Rus yanlısı Çeçen hükümeti başkanı Ramzan Kadirov, 5 Şubat’ta Çeçen Cumhuriyeti İçkerya Başbakanı Ahmed Zakayev’in Urus-Martan’daki ailesinin evine gitti. Ziyaret sonrası yaptığı açıklamada, Kadirov, Zakayev’e Çeçenya’ya dönmesini teklif etti. Zazkayev ise, “Çeçenya’daki suçların bir parçası olmayacağım” diyerek bu teklifi reddetti.
Kadirov, Zakayev ailesine gerçekleştirdiği ziyaret sonrası Instagram sayfasından yaptığı yazılı açıklamada, “Ahmed Zakayev’in erkek ve kız kardeşleri, Ali, Buvadi, Layla ve Ziza beni çok sıcak karşıladılar. Çeçen yemekleri ve aromalı çay ikram ettiler. Onlar, şimdiye kadar hiç kimsenin kendilerini rahatsız etmediklerini söylediler” diye yazdı.
Kadirov ayrıca, “Ben, Ahmed’in Londra’da oturması için bir sebebin bulunmadığını da söyledim” diye ekledi.
Kadirov, “İçkerya referandum yapıldığı andan itibaren var olmayı bıraktı. Halk bilinçli seçimini yaptı. Bu seçime herkesin saygı duyması gerekir. Eğer karar sadece kendisine bağlı olsaydı Ahmed çoktan evine dönmüştü” dedi.
“Eski İçkerya taraftarı insanlar değerli insanlardır. Onlar çalışıyorlar, Çeçenya cumhuriyetinin gelişimine katkıda bulunuyorlar” ifadesinin altını çizen Kadirov, “Ahmed’in çok akrabası var. Onlar da diğer herkes gibi normal hayatlarına devam ediyorlar. Ama erkek ve kız kardeşleri, Ahmed ile ilgili endişelerinin durulmadığını söylüyorlar. Kardeşleri, Ahmed’in aileye katılmasını istiyorlar. Uzun yıllardır erkek kardeşlerinden ayrı olan bu yaşlı insanların gözünde yaş görmek bana ağır geldi. Ali beni kardeşi olarak adlandırmak için izin istedi. Ona bu hakkı verdim ve sorunları olduğunda istediği zaman benimle görüşmesini teklif ettim” diyerek ziyaretinin muhtevasını açıkladı.
Kavpolit’in verdiği bilgilere göre, Kadirov, “Sohbetimiz çok sıcak ve rahat geçti. Bazıları benim ziyaretimi Ahmed’in geri dönüşü için Zakayev’leri etkilemeye çalıştığım şeklinde yorumlayabilir. Yemin ederim ki, insanları görmek, onlarla konuşmak ve bazı provoke edici konuşmalardan kaynaklanan endişeleri paylaşmaktan başka bir amacım yoktu” dedi.
Zakayev ise Kadirov’un Çeçenya’ya dönme teklifini reddetti.
Çeçen-İçkerya Cumhuriyeti hükümeti başkanı Ahmed Zakayev, Rus yanlısı Çeçen hükümeti başkanı Kadirov’dan gelen anavatana geri dönme teklifinin propagandadan ibaret olduğunu söyledi.
Zakayev, 2002’den beri Londra’da yaşıyor ve 2003’den beri siyasi sığınmacı. Rusya yönetimi Ahmed Zakayev’i, silahlı örgüt kurma, kamu düzenini bozma ve Moskova Dubrovka tiyatrosu eylemini organize etmekle suçluyor. FSB, Ocak 2010’da, Zakayev’i “İçkerya Silahlı Örgütü”nü kurmakla suçladı. Zakayev hakkındaki tüm suçlamaları reddediyor.
Zakayev, Kadirov’un teklifiyle ilgili, “Nerede ve nasıl yaşayacağıma karar verecek durumdayım. Kadirov’un yaptığı açıklama ve Çeçenya’daki akrabalarımla yapılan görüşme provokasyondur. Kadirov, sadece birinci derecede yakınlarımı değil, uzak akrabalarımı da topladı. Onları, beni reddetmeye mecbur bıraktı. Görünen o ki, orada bir şeyler ters gitti. Kadirov’un planı istediği şekilde yürümedi” açıklamasında bulundu.
Zakayev’e göre, Kadirov’un söyledikleri gerçekleri yansıtmıyor. Zakayev, Kadirov’un açıklamalarının seçim öncesi oyunları olarak adlandırdı.
Kavkazki Uzel’in verdiği bilgilere göre, Zakayev, “Elbette Kadirov’un yanına gitmeyi düşünmüyorum. Çeçenya’da daha önce işlenmiş olan ve hala işlenmekte olan suçların bir parçası olmayacağım” dedi.
Çeçen Cumhuriyeti İçkerya’nın resmi sitesi de, Kadirov’un ziyaretinin hemen ardından Çeçen Cumhuriyeti İçkerya Başbakanı Zakayev ile yapılan bir röportaja yer verdi. Zakayev, röportajda, Kadirov’un yaklaşan seçimler sebebiyle yeni bir imaj arayışı içerisinde olduğunu söyledi. Zakayev, Çeçenya’ya dönmesinin tek bir şartla mümkün olduğunu, bu şartın da, Devlet Başkanları Yeltsin ve Maskhadov tarafından imzalanılan barış anlaşmasının esas belge olarak kabul edilmesi olduğunu söyledi. Yapılan röportajı, Çeçen Cumhuriyeti İçkerya resmi sitesinden alıntılıyoruz.
Moskova’nın Sesi: Ramzan Kadırov bugün ailenizle görüştü ki muhtemelen siz de bundan haberdarsınız. Size niçin böyle bir görüşmeyi gerçekleştirdiğini ve bunun ne manaya geldiğini sormak istiyoruz?
Akhmed Zakayev: Ne anlama geldiğini söylemek güç. Kanımca, Çeçenya’da gerçekleştirilmesi planlanan sözde bölgesel başkanlık seçimleriyle ilgili. Ve elbette, ya aday olacak ya da Putin tarafından aynı göreve atanacak. Doğal olarak, rakiplerinin ve siyasi muhaliflerinin yakın akrabaları ve aileleri ile uzlaşı arayışı içerisinde. Bu bağlamda, görünüşe göre imajında bir renk değişikliği yapmaya karar verdi ve bunu gerçekleştiriyor.
Şunu biliyorum ki, dün ve bir önceki gün çok farklı bir durum vardı. Akrabalarımı ve sevdiklerimi topladılar ve benden vazgeçmeye zorladılar, hatta bu öyle ileri bir noktaya gitti ki benim klanımın temsilcilerine beni klandan kovmaları için baskı yaptılar. Ve şimdi, görünüşe göre bir şeyler planladıkları gibi gitmedi ve başarılı olamadılar. Ancak bugün daha etkileyici bir şey yaptılar, ansızın gittiler ve akrabalarımı ziyaret ettiler… Üç ya da dört gün boyunca korkudan esir ettikleri kadınlar ağlamaya ve ona teşekkür etmeye başladı. Elbette Kadırov’a yeni bir imajın yaratılması için bu performansın tüm ülkeye ve dünyaya gösterilmesi gerekiyordu, yeni bir imaj, nazik ve kibirden noksan bir adam imajı.
Ancak kimsenin rehin tutulmasını istemiyorum. Bugün sadece benim ailem değil, Çeçenya’nın tamamı tutsak edilmiş durumda ve dolayısıyla ondan ya da mevcut rejimden gelen en ufak bir avuntu mutlulukla karşılanıyor.
Moskova’nın Sesi: Kadirov’un son eylemleri ve açıklamalarını genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?
Akhmed Zakayev: Ben sadece dışarıdan bir gözlemci değilim, yaşanan tüm bu sürecin bir katılımcısıyım. Son 20-25 yılda Çeçenya’daki tüm siyasi süreçte yer aldım ve bu sürece katılmaya da devam ediyorum. Elbette tüm bu açıklamaları ve faaliyetleri takip ediyorum. Ve benim için kesinlikle net olan şeyler var, muhalefete yönelik tüm bu saldırıları ve tüm bu açıklamaları. Bunlar Kremlin’in koreografileri ve şizofrenileri, oradan aldığı sinyallere göre yanıtlar veriyor ve anlaşılır biçimde nasıl hareket etmesi gerektiğini biliyor.
Doğrusu benim açımdan, bugün yapılanlar çok rahatsızlık verici. Moskova’da başlayan anti-Kadırov histerisi alarm verici düzeyde ve bu durum Çeçen karşıtı bir histeriye dönüşebilir ki buna daha önce hepimiz şahit olduk. Bugün yaptığı ya da yapmaya zorlandığı her şeyin bir açıklaması var. Bugün Rusya’da iktidarda yer alan rejim, yaptıkları eylemler ile varlık buluyor, böylelikle bu yatay gücü inşa ediyorlar.
Biliyorsunuz, 1998 yılında, Putin, FSB’nin yöneticisi ve Güvenlik Konseyi’nin başıyken uluslararası terörizme karşı savaş konusunda bir yasa geçirdi. Bu yasa Çeçenya’daki ikinci askeri işgalin başlangıcı için hazırlanmıştı. Ardından, 2006 yılında iki yeni yasa hazırlandı. Bunlardan birisi hükümeti ve rejimi eleştirmeyi terörizm ve aşırılıkça eşit tutuyordu. Ve diğer ya da ise Rus gizli servislerine devlet düşmanlarını ya da istenmeyen isimlerin yok edilmesi yetkisini yanıyordu. Ardından ilk kurban Anna Politkovskaya oldu. İkincisi Aleksander Litvinenko’ydu ve akabinde bu liste uzayarak devam etti.
Ve bugün, iki ya da üç ay kadar önce güvenlik güçlerine sakatlara ya da hamile kadınlara daha ateş açma izni veren bir yasanın geçtiğini biliyorsunuz, buraya dikkatinizi çekmek istiyorum. Bu, toplu eylemleri dağıtmakta kullanılabilecek. Yasa önden geliyor. Bugün elbette muhtemelen yetkililer bu yasa üzerinde şüphelere sahipse de, özellikle FSB, İçişleri Bakanlığı ve Savunma Bakanlığı böylesi bir emir planını yerine getirmeye hazır.
Ve Kadırov’a emir verilmesi halinde, tüm Rusya’ya ve tüm dünyaya Putin’in ne türden bir emri olursa olsun yerine getirmeye hazır olduğunu gösteriyor.
Bu bağlamda, bu durum liberal görüşlü insanlar için bir nevi korku hikayesi. Ekonomik problemlerle bağlantılı olarak başlayan protesto gösterileri, bilahare siyasi protestolara dönüşecek ve bu durumda bugün her şey için hazır olduğunu söyleyenler güç kullanmaya uygun olacaklar. Ve sanıyorum, son 5 yılı aşkın süredir Kadırov’u destekleyenler, 9-10 yıldır Putin ve Kadırov’u övenler -Rus bombaları altında büyüyen genç nesli kastediyorum elbette -, Moskova’da anayasal düzenin yeniden sağlanması gerektiği söylendiğinde bunu zevkle yerine getirmek isteyecektir. Kanaatimce bugün oynanan Kadırov kartı bu ve bunun karşılığında Çeçenya topraklarında da Kadırov benzer bir oyunu oynuyor.
Moskova’nın Sesi: Soracağım soru çok alakalı değil ama lütfen yanıt verin. Ramzan Kadırov daha önce sizi geri dönmeye davet etmişti. Bu yönde bir planınız var mı? Ve neden bu tip bir çağrıda bulunuyor?
Akhmed Zakayev: Hayır, hayır, kesinlikle böyle bir planım yok. Bunu daha önce de açıkladım. Böyle bir planım olmadığı gibi bugünün şartları altında bu mümkün değil. Benim durduğum bir poziyon var ve bu konuda bazı görüşler var. Ramzan Kadırov ile bizim duruşumuz arasında ve pek çok konuda radikal bir farklılık var. Rusya ve Çeçenya arasındaki ilişkilerin belirlenmesinde kesinlikle farklı noktalardayız…
Bugün Kadırov’un pozisyonu açık: Kremlin’e bir şey olursa Rusya dağılır. Ben ise hala Rusya ile normal ilişkiler kurabileceğimizi ve bunu yapmamız gerektiğini düşüyorum. Elbette öncelikli olarak bu her iki tarafın da çıkarına, ancak ilişkilerimizi “sana sadığım” çığlıklarıyla değil, çıkarlarımız ve uzun soluklu planlarımız doğrultusunda yapacağız. Bunu görmediğim sürece ki bugün bunun mümkün olmadığı açık, siyaseten doğru olmayan ya da yanlış olduğunu bildiğim bir sürece kesinlikle katılmayacağım.
Moskova’nın Sesi: Hangi şartlar altında vatanınıza dönmeyi kabul edeceğinizi söyleyebilir misiniz?
Akhmed Zakayev: Bildiğiniz üzere belli başlı şartlar var. Öncelikli olarak Rusya ve Çeçenya arasında devam eden anlaşmazlığı çözüme kavuşturmamız gerekiyor. Bu çatışmaya bir son verebilmek için de tek bir çıkış yolu var. Devlet Başkanları Yeltsin ve Maskhadov tarafından imzalanılan barış anlaşması esas belge olmalı. Bence, bu bugün Putin yönetimi altında olmasa da, Putin’den sonra olacak, er ya da geç bu belgenin ana hatlarına döneceğiz ve ilişkilerimizi bu belge temelinde inşa edeceğiz. O zamana kadar, gerçek siyasi süreç her iki tarafa da uygun olana kadar, ne pozisyonumu değiştirmem ne de geri dönüşüm mümkün değil.
